Stanowisko Stowarzyszenia Kreatywna Polska dotyczące rozporządzenia w sprawie blokowania geograficznego
Warszawa, 31 marca 2017 roku
Szanowna Pani
Róża Gräfin von Thun und Hohenstein
Parlament Europejski
Parlement Européen
Bât. Altiero Spinelli, 12E209
60, rue Wiertz / Wiertzstraat 60
B-1047 Bruxelles/Brussel
Belgia
Parlement Européen
Bât. Louise Weiss, T11005
1, avenue du Président Robert Schuman
CS 91024
F-67070 Strasbourg Cedex
Francja
Dotyczy: Rozporządzenia w sprawie blokowania geograficznego
Szanowna Pani Poseł,
w imieniu Stowarzyszenia Kreatywna Polska oraz szeregu organizacji wspierających wymienionych w niniejszym piśmie zwracamy się z prośbą o pilną rewizję stanowiska w sprawie projektu Rozporządzenia dotyczącego blokowania geograficznego (wniosek KE nr 2016/0152). W szczególności dla dalszego bytu twórców, artystów wykonawców oraz przedsiębiorstw działających w dziedzinie kultury jest kwestią niezwykle ważną, aby usługi oferujące treści prawnoautorskie były wyłączone spod zakresu działania tego Rozporządzenia.
Jak wielokrotnie podkreślaliśmy w innych wystąpieniach, wbrew – być może nawet dobrym intencjom osób promujących jednolity rynek europejski dla dóbr kultury chronionych prawem autorskim – zniesienie możliwości blokowania geograficznego zagrozi egzystencji wielu działających na skalę narodową przedsiębiorstw, dystrybutorów, wydawców, producentów oraz organizacji zbiorowego zarządzania. Jest oczywiste, że nie ma i nie będzie jednolitego rynku dóbr kultury w wymiarze europejskim na wzór rynku USA. Kultura jest bowiem osadzona w językach i tradycjach narodowych. Dotyczy to również eksploatacji dzieł obcych, które muszą być przetłumaczone, opracowane oraz wypromowane stosownie do specyfiki danego kraju i mieszkających tam odbiorców. W tym względzie pomiędzy poszczególnymi krajami istnieją zasadnicze różnice, które dyktują różne sposoby dotarcia do odbiorców kultury. Nawet międzynarodowe produkcje globalnych wytwórców są odbierane w różny sposób w różnych krajach Europy. Tym nie mniej integracja europejska może działać na korzyść dzieł osadzonych w specyfice danej kultury narodowej, pod warunkiem pozostawienia dotychczasowej regulacji prawnej w zakresie ich dystrybucji. Z uwagi na terytorialny charakter prawa autorskiego to strony umów licencyjnych powinny określać optymalne dla nich warunki, w tym również obszar licencjonowania.
Wprowadzenie jednolitego rynku dóbr kultury na rynku cyfrowym – w następstwie zniesienia możliwości blokowania geograficznego – przyspieszy procesy konsolidacji, w których efekcie w Europie przetrwają wyłącznie najwięksi gracze. Wśród nich, co oczywiste, może zabraknąć polskich przedsiębiorstw. Polski rynek dóbr kreatywnych nie może się jeszcze równać z rynkami innych zachodnich krajów UE, których przedsiębiorstwa wraz z globalnymi graczami będą zapewne jedynym beneficjentem planowanych zmian. Polskie przemysły kreatywne i polska twórczość będą zmarginalizowane. Podobny los spotka tym bardziej sektory kultury innych mniejszych krajów europejskich. W połączeniu z zasadą „country of origin” spowoduje to również marginalizację stosowania polskiego prawa autorskiego na rzecz systemów prawnych państw, które gwarantują znacząco mniejszy poziom ochrony.
Wyrażamy jednocześnie kategoryczny sprzeciw wobec zamiaru włączenia treści audiowizualnych do zakresu Rozporządzenia oraz wobec zamiaru zastosowania tzw. „review clause” do treści audiowizualnych, Motywujemy to sygnalizowaną już wcześniej odrębnością branży audiowizualnej. Podawane wcześniej wielokrotnie argumenty zdecydowanie przemawiają za zachowaniem odrębnego reżimu dla branży audiowizualnej.
Planowane zmiany są rzekomo dokonywane w interesie konsumentów. Polscy konsumenci z pewnością ucierpią wskutek ograniczenia kierowanej do nich oferty, o czym była mowa wyżej. Efektem zniesienia „dyskryminacji cenowej” będzie natomiast podwyżka cen dla odbiorców z Polski. Dotychczas poziom cen dóbr kultury jest w Polsce niższy. Zrównanie cen w Unii Europejskiej musi się łączyć z ich podwyżką w Polsce. Nie ma bowiem wątpliwości co do tego, że globalni gracze będą dostosowywali poziom cen do siły nabywczej konsumentów z bogatszych państw. Podobnie, konieczność nabywania licencji na obszar całej Unii Europejskiej wyeliminuje zdecydowaną większość polskich podmiotów z uwagi na ich mniejszą siłę przetargową.
Kroki zmierzające do ujednolicenia rynku w Europie zasługują na aprobatę tam, gdzie ma to sens i gdzie w wyniku wprowadzonych zmian dojdzie do wywołania pozytywnych skutków. Z pewnością jednak sfera kultury nie należy do dziedzin gospodarki, w których te zmiany są pożądane. Wręcz przeciwnie, dla polskich twórców, artystów i przedsiębiorców z branż kreatywnych objęcie treści prawnoautorskich zakazem geoblokowania spowoduje bardzo negatywne skutki, nie przynosząc żadnych pożytków. Z tego względu zabiegamy o pilną rewizję stanowiska Pani Europoseł oraz o wprowadzenie odpowiednich zmian do projektu Rozporządzenia.
W imieniu Stowarzyszenie Kreatywna Polska oraz następujących organizacji:
Polska Izba Książki
Stowarzyszenie Filmowców Polskich
Izba Wydawców Prasy
Stowarzyszenia Dziennikarzy i Wydawców REPROPOL
Stowarzyszenie Dystrybutorów Filmowych
Polskie Stowarzyszenie Jazzowe
Krajowa Izba Producentów Audiowizualnych KIPA
Związek Producentów Audio-Video ZPAV
Stowarzyszenie SYGNAŁ
Stowarzyszenie Autorów i Wydawców COPYRIGHT POLSKA
Stowarzyszenie Autorów ZAiKS
Stowarzyszenie Fotoreporterów
Związek Kompozytorów Polskich
Dorota Hawliczek
Dyrektor Stowarzyszenia Kreatywna Polska
