Pięć lat temu (!) Unia Europejska przyjęła dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/790 z dnia 17 kwietnia 2019 r. w sprawie prawa autorskiego i praw pokrewnych na jednolitym rynku cyfrowym.
* Wszystkie państwa członkowskie UE miały obowiązek przyjęcia (zaimplementowania) do 6 czerwca 2021 roku do polskich przepisów dwóch dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) z 17 kwietnia 2019 r.:
– dyrektywy 2019/789 ustanawiającej przepisy dotyczące wykonywania praw autorskich i praw pokrewnych mające zastosowanie do niektórych transmisji online prowadzonych przez organizacje radiowe i telewizyjne oraz do reemisji programów telewizyjnych i radiowych (tzw. dyrektywy „satelitarno-kablowej II”)
– dyrektywy 2019/790 w sprawie prawa autorskiego i praw pokrewnych na jednolitym rynku cyfrowym oraz zmiany dyrektyw 96/9/WE i 2001/29/WE (tzw. dyrektywy „Digital Single Market”, zwanej dalej „dyrektywą DSM”).
* Komisja Europejska dopiero 4 czerwca 2021 r. przekazała wytyczne dotyczące prawidłowego stosowania art. 17 dyrektywy DSM m.in. przez ustawodawców krajowych.
* W głosowaniu w Radzie nad ostatecznym przyjęciem dyrektywy Polska i pięć innych Państw Członkowskich – Włochy, Luksemburg, Holandia, Finlandia, Szwecja – były temu przeciwne. Trzy państwa – Belgia, Estonia, Słowenia – wstrzymały się od głosu.
* Polska zdecydowała się na złożenie skargi do Trybunału Sprawiedliwości UE, wnosząc o stwierdzenie nieważności art. 17 ust. 4 lit. b i c in fine (przesłanki zwolnienia dostawców usług udostępniania treści online z odpowiedzialności za naruszenie praw autorskich), względnie całego art. 17 dyrektywy. Przede wszystkim podniosła zarzut naruszenia prawa do wolności wypowiedzi i informacji gwarantowanego przez art. 11 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej.
* 26 kwietnia 2022 r. TSUE oddalił skargę. Potwierdził jednak słuszność stanowiska Polski, że zaskarżone przepisy stanowią ograniczenie wykonywania prawa do wolności wypowiedzi i informacji.
* MKiDN (w osobie Ministra Jarosława Sellina) zaprosiło środowiska kreatywne w 2022 r. do konsultacji publicznych w sprawie dyrektywy. Planowany termin przyjęcia projektu: https://www.gov.pl/web/premier/projekt-ustawy-o-zmianie-ustawy-o-prawie-autorskim-i-prawach-pokrewnych-oraz-niektorych-innych-ustaw2 wpisany na stronie MKiDN to III kwartał 2023 roku;
*W marcu 2023 roku (28.03) odbyły się posiedzenia Komisji do Spraw Unii Europejskiej. Wśród nich omawiana była kwestia implementacji dyrektywy o prawie autorskim.
Zapis przebiegu posiedzenia – Sejm Rzeczypospolitej Polskiej Fragment z wystąpieniem Sekretarza stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego Jarosława Sellina (28.03.2023r.):
Dzień dobry, panie przewodniczący. Dzień dobry, państwu posłom, i moim koleżankom i kolegom ministrom obecnym na sali. Chcę poinformować, że Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego odpowiada za prace związane z wdrożeniem do prawa polskiego dwóch dyrektyw Unii Europejskiej dotyczących prawa autorskiego. Pierwsza, to dyrektywa z 2019 r., ustanawiająca przepisy dotyczące wykonywania praw autorskich i praw pokrewnych mające zastosowanie do niektórych transmisji online, prowadzonych przez organizacje radiowe i telewizyjne. Druga, to dyrektywa też z 2019 r. w sprawie Prawa autorskiego i praw pokrewnych na jednolitym rynku cyfrowym.
Ponieważ druga z tych dyrektyw została uznana w takiej szerokiej debacie publicznej, która toczyła się w Europie, za zagrożenie dla wolności słowa i dostępu do informacji w Internecie, Polska i pięć innych państw Unii zagłosowały przeciwko jej przyjęciu, a trzy inne wstrzymały się od głosu. Dyrektywa została zatem przyjęta, ale niewielką większością głosów. Niestety Polska, jako jedyny kraj w Unii, wykazała się konsekwencją w obronie wolności słowa i jako jedyna zaskarżyła kontrowersyjne przepisy dyrektywy do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Sprawa została rozstrzygnięta dopiero w kwietniu ubiegłego roku. Choć polska skarga została oddalona, to Trybunał wskazał na konieczność takiego wdrożenia dyrektywy, aby zachowana została odpowiednia równowaga wszystkich chronionych wartości, to jest aby były chronione prawa autorskie w Internecie, ale też wolność wypowiedzi i dostępu do informacji.
W ministerstwie kultury przez cały czas prowadzone były prace nad przygotowaniem projektu ustawy wdrażającej obydwie te dyrektywy w jednej ustawie. Projekt ten został w czerwcu ub. r. opublikowany i rozpoczęły się konsultacje publiczne. Aktualnie konsultacje publiczne i uzgodnienia międzyresortowe zostały zakończone. 28 lutego br., czyli równo miesiąc temu, projekt został ostatecznie przyjęty przez Komitet do Spraw Europejskich w Kancelarii Premiera i został przekazany do rozpatrzenia przez Stały Komitet Rady Ministrów, a więc już jest, można powiedzieć, w przedprogu rozpatrywania przez Radę Ministrów.
Warto dodać, że w toku prac legislacyjnych została dopełniona notyfikacja częściowej transpozycji obu dyrektyw, gdyż niektóre już obowiązujące przepisy prawa polskiego mogą być uznane za zgodne z dyrektywami. Można powiedzieć bardziej kolokwialnie, że częściowo ta dyrektywa już jest wdrożona w polskim prawie.
Komisja Europejska jest regularnie informowana o postępach legislacyjnych. Przypomnę też, że Komisja została zobowiązana do wydania wytycznych dla krajowych ustawodawców co do prawidłowego wdrożenia najbardziej kontrowersyjnych przepisów dyrektywy. Tego samego przepisu, który został zaskarżony przez Polskę i same te wytyczne dotyczące tylko jednego artykułu dyrektywy Komisja Europejska przygotowywała przez dwa lata. Wydała je ostatecznie na trzy dni przed upływem terminu implementacji dyrektywy. Państwa, które zdecydowały się poczekać na te wytyczne, nie miały za to możliwości wdrożenia dyrektywy w terminie. Taki był również przypadek Polski. Krótko mówiąc, za chwilę Komitet Stały Rady Ministrów, potem Rada Ministrów i już potem prace legislacyjne w polskim parlamencie.
*W marcu 2023 roku do Trybunału Sprawiedliwości UE wpłynęła skarga Komisji Europejskiej przeciwko Polsce dotycząca braku implementacji dyrektywy w sprawie prawa autorskiego i praw pokrewnych na jednolitym rynku cyfrowym. Komisja Europejska wniosła o nakazanie Polsce zapłaty, na rzecz Komisji, ryczałtu oraz okresowej kary pieniężnej, a także o obciążenie Polski kosztami postępowania przed Trybunałem.
*Luty 2024 roku: Posłowie Lewicy zadali w Sejmie pytanie w sprawie prac nad implementacją dyrektywy DSM. Wiceszefowa MKiDN Joanna Scheuring-Wielgus powiedziała, że priorytetem w ministerstwie jest jak najszybsze wprowadzenie tej dyrektywy, między innymi z powodu olbrzymich kar za niewprowadzenie dyrektywy w 2019 roku. I dodała: „Te kary, niezależnie od tego, czy tę dyrektywę wprowadzimy czy nie, będą w wysokości ok. 33 milionów polskich złotych….”
<<<<<<>>>>>>>>
Dyrektywa o prawie autorskim – Kalendarium działań MKiDN: https://www.gov.pl/web/gov/szukaj?scope=kultura&query=dyrektywa+o+prawie+autorskim
<<<<<<>>>>>>>>
Projekt ustawy o zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz niektórych innych ustaw – Stan obecny: styczeń 2024 – kwiecień 2024 r.
Organ odpowiedzialny za opracowanie projektu: MKiDN
Osoba odpowiedzialna za opracowanie projektu: Andrzej Wyrobiec Podsekretarz Stanu
Organ odpowiedzialny za przedłożenie projektu RM: MKiDN
Planowany termin przyjęcia projektu przez RM: I kwartał 2024 r.
Numer projektu: UC6. Treść projektu:
https://www.gov.pl/web/premier/projekt-ustawy-o-zmianie-ustawy-o-prawie-autorskim-i-prawach-pokrewnych-oraz-niektorych-innych-ustaw3
To jest ważne, bo:
Weź udział w (II) Forum Kreatywności 23 kwietnia w Kinie Kultura (Warszawa).
Zarejestruj się na bezpłatne wydarzenie.
źródło: SKP
