Forum Kreatywności Stowarzyszenia Kreatywna Polska to (planowany) przez Stowarzyszenie cykl spotkań służących wymianie doświadczeń i informacji o sektorach kultury i kreatywnych w Polsce.
Pierwsze Forum Kreatywności SKP miało tytuł – Finansowanie sektorów kultury i kreatywnych w Polsce. Szanse i zagrożenia. Odbyło się 24 października w Kinie Kultura.
Piąty, ostatni panel (prowadzenie Stanisław Trzciński, kulturoznawca i ekonomista, menedżer kultury, prezes STX Music Solutions) dotyczył „Ulg podatkowych i mecenatu kultury”. Wzięli w nim udział: Maciej Kubiak (Partner zarządzający w kancelarii SKP Ślusarek, Kubiak &; Pieczyk), Maria Deskur (prezeska Fundacji Powszechnego Czytania), Kamila Bondar (prezeska Zarządu Fundacji Sztuki Polskiej ING, Fundacja Sztuki Polskiej), Artur Paprocki (CEO Veles Production), Łukasz Poniński (Warner Bros Discovery)
Skrócona wersja panelu: Ulgi podatkowe dla innych branż kultury, nie tylko audiowizualnej, można by było wprowadzić poza „gamingiem”. Wiele było mowy o tym, że oprócz doraźnych interwencji ważne są działania długofalowe, czego wyrazem byłoby zadbanie o poziom edukacji artystycznej w edukacji, bo jej obecnie niski poziom kształtuje rynek przyszłych twórców, konsumentów i odbiorców sektora kultury.
Sztuka powinna być przez edukację traktowana poważnie: tak jak niedopuszczalny jest brak nauczyciela matematyki, tak niedopuszczalny powinien być brak nauczyciela „sztuki” (nie „plastyki” , której sama nazwa już obniża status przedmiotu). Poruszony został temat rozszerzenia instrumentów, które są związane ze sponsoringiem, padła propozycja, by w procesie przeformułowania funkcjonowania mediów publicznych, rozważyć otworzenie publicznego finansowania mediów prywatnych, które mecenat i misyjność swoich programów stosują. Poruszony został temat wydawców prasy, podkreślono, że jest to branża mocno niedofinansowana, ale wciąż wartość, o którą powinniśmy dbać. Wspomniany został także temat stawki 0% VAT-u na książki i czasopisma. Paneliści przytoczyli też ciekawy przykład „crossmecenatu”, czyli o logotypach zespołu Rolling Stonese na koszulkach klubu piłkarskiego FC Barcelona. Na koniec padła teza, że mecenat kultury to nie tylko koszt, ale może być też lukratywnym biznesem.
Moderator: dr Stanisław Trzciński (kulturoznawca i ekonomista, menedżer kultury, prezes STX Music Solutions): – Podczas Forum Kreatywności zostało powiedziane właściwie wszystko o tym, dlaczego są potrzebne pieniądze na kulturę i jaka jest siła sektorów kreatywnych dla gospodarki każdego z państw. To, co jest bardzo ważne to funkcja komunikacji społecznej poprzez politykę kulturalną i to wybrzmiało podczas wielu paneli. Czeka nas szereg zmian i unowocześnienie ulg podatkowych i mecenatu kultury w sektorze prywatnym. Istotne jest także to, że rozmawiamy w dobie zmian, bo jesteśmy po wyborach. Bez względu, kto zostanie ministrem, zmiany są potrzebne. Także w obszarze zarządzania funduszami wspierającymi powstawanie misyjnych programów i audycji w mediach prywatnych.
Maciej Kubiak (Partner zarządzający w kancelarii SKP Ślusarek, Kubiak, Pieczyk): – O tym jak istotne mogą być zagadnienia związane z kulturą świadczył m.in. lobbing jaki miał miejsce przy okazji procedowania dyrektywy prawnoautorskiej na jednolitym rynku cyfrowym – z jednej strony populistyczne hasła o podatku od linków czy cenzurze Internetu, z drugiej listy do europarlamentarzystów pisane przez Sir Paula McCartneya. Polska jest w gronie 6 państw pozwanych za niewdrożenie – od ponad 2 lat – tej dyrektywy. Dyrektywy, która wprowadza m.in. dodatkowe prawo pokrewne dla wydawców, zapewniając więcej środków (a tym samym niezależności) polskiej prasie oraz możliwość otrzymywania tantiem z VOD. Ulgi związane z kulturą są obecnie w Polsce bardzo fragmentaryczne. Mamy ulgę sponsoringową – bardzo ciekawe narzędzie, ale dostępne wyłącznie przy wsparciu instytucji kultury wpisanych do rejestru oraz działalności kulturalnej realizowanej przez uczelnie artystyczne i publiczne szkoły artystyczne. Dostępne jest również odliczanie (zarówno w CIT jak i PIT) od podstawy opodatkowania darowizn m.in. na kulturę przekazywanych na rzecz organizacji pozarządowych. Jest to mocno ograniczony podmiotowo zakres. Wprawdzie jak słusznie zwrócili uwagę moi współpaneliści – mecenat to zupełnie co innego niż inwestycja w kulturę, to warto jednak zwrócić uwagę, że w przypadku inwestycji w kulturę (inaczej niż choćby przy inwestycji w nieruchomości) bardzo często niezwykle istotna jest wspólnota wartości – osoby inwestującej i tej która otrzymuje finansowanie. Niezmiernie rzadko jest to decyzja wyłącznie ekonomiczna.
Maria Deskur (prezeska Fundacji Powszechnego Czytania): – Wiele jest przykładów pokazujących, że inwestowanie w kulturę jest opłacalne i ma bardzo duży sens. Ważne jest żeby stawiać sobie cele – krótkofalowe, średnie i długofalowe. Ulgi to interwencja krótkofalowa, poważne zmiany legislacyjne to działanie trochę dalsze ale super ważna jest także perspektywa długofalowa – czyli edukacja – bo to jest zaadresowanie, przynajmniej częściowo, źródła problemu. Gdyby szkoła zaczęła edukację artystyczną traktować z taką powagą i ambicją jak traktuje matematykę, zaczęlibyśmy kształcić społeczeństwo nie tylko sztukę rozumiejące i jej potrzebujące, ale także gotowe na nią łożyć.
Kamila Bondar (prezeska Zarządu Fundacji Sztuki Polskiej ING, Fundacja Sztuki Polskiej): – Wymiennie używamy pojęć sponsoringu i mecenatu, a tymczasem sponsoring i mecenat to są dwie zupełnie różne sprawy. Sponsoring to jest handlowa wymiana usług. Sponsor ma bardzo konkretne oczekiwania dotyczące np. zasięgu promocji czy liczby odbiorców wydarzenia. Mecenat jest w założeniu bezinteresowny i może wspierać twórców niszowych, ale mających istotny wkład w tworzenie kultury. Mecenas ma oczywiście korzyści wizerunkowe, często znaczące, ale niemierzalne i wymagające konsekwentnej strategii. Twórcom kultury potrzeba mecenasów i ulg podatkowych nie tylko na sponsoring, ale również (a może przede wszystkim) na mecenat.
Artur Paprocki (CEO Veles Productions): – W trakcie naszych przygotowań do spotkania dokonaliśmy szczegółowej analizy potencjału inwestycyjnego w kontekście stworzenia w Polsce zaawansowanego studia filmowego o charakterze miasteczka filmowego. Jako główny problem, który utrudnia przyciąganie międzynarodowych, wysokobudżetowych produkcji filmowych do naszego kraju, zidentyfikowaliśmy brak konkurencyjnych ulg podatkowych, które są powodem odpływu tego typu produkcji z rynku filmowego w Polsce.
Przykładem może być produkcja filmu „Diuna”, który został zrealizowany na Węgrzech z budżetem wynoszącym 169 milionów dolarów – Zachęta w postaci 20% tzw. „Cash Rabates” które obowiązują w PISF przekroczyłaby całkowity budżet zachęt Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej przeznaczony na wiele różnych projektów w jednym roku.
Aby stworzyć sprzyjające warunki dla importu takich inwestycji, warto zwrócić uwagę na doświadczenia Wielkiej Brytanii i Węgier, które z powodzeniem implementują systemy ulg podatkowych, przyciągając tym samym międzynarodowe produkcje filmowe i znacząco zasilając budżety tych krajów. Ulgi podatkowe nie są ograniczone budżetem PISF i skalują się wraz ze skalą budżetu produkcji. To właśnie ulgi podatkowe „Tax Rebates” zwane „Tax Reliefs” spowodowały zwiększenie zatrudnienia, przychodów z podatków dla kraju, a co za tym idzie infrastruktury w krajach jak Kanada, Wielka Brytania czy Węgry.
O konkretach finansowych wynikających z takich działań świadczy raport Brytyjskiego Instytutu Filmowego z 2019 roku, który gorąco polecam jako lekturę, obrazującą potencjalne korzyści ekonomiczne dla gospodarki kraju.
Cały panel NR 5 dostępny jest tutaj: https://www.youtube.com/watch?v=tr7TjBm46e4&t=23s
źródło: SKP, Forum Kreatywności, https://www.youtube.com/@StowarzyszenieKreatywnaPolska
