Warszawa, 8.11.2018 r.
l.dz. __/2018
Szanowny Pan Jarosław Sellin
Wiceminister Kultury i Dziedzictwa Narodowego
ul. Krakowskie Przedmieście 15/17
00-071 Warszawa
dotyczy: projektu rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w sprawie zakresu zadań objętych mecenatem państwa, udzielania dotacji celowej na zadania nim objęte oraz udzielania dofinansowań podmiotom prowadzącym działalność w dziedzinie kultury i ochrony dziedzictwa narodowego
Szanowny Panie Ministrze,
w odpowiedzi na konsultacje społeczne prowadzone w związku z ogłoszonym projektem rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w sprawie zakresu zadań objętych mecenatem państwa, udzielania dotacji celowej na zadania nim objęte oraz udzielania dofinansowań podmiotom prowadzącym działalność w dziedzinie kultury i ochrony dziedzictwa narodowego (dalej jako: „Projekt”), poniżej przedstawiam stanowisko reprezentowane przez Stowarzyszenie Kreatywna Polska. Nasze stowarzyszenie zrzesza liczne podmioty z branży kultury i kreatywnej, a także organizacje polskich twórców, przedsiębiorców, producentów oraz dystrybutorów treści i jest bez wątpienia najbardziej reprezentatywną organizacją skupiającą polski sektor kreatywny. Wnikliwie zapoznaliśmy się z zaproponowanym Projektem oraz jego uzasadnieniem, a poniżej przedstawiamy następujące uwagi:
Popieramy uwzględnienie „edukacji kulturalnej społeczeństwa” (§2.1.11 Projektu) na liście zadań objętych mecenatem państwa. Proponujemy dopełnienie definicji tego zadania także o inne cele edukacyjne, a szczególnie o edukację obywatelską, która sprzyja otwartości społeczeństwa na potrzeby kulturowe, w tym tzw. wyższej kultury, oraz korzystania z kultury pochodzącej z legalnych źródeł. Warto również w tym miejscu wskazać na potrzebę objęcia mecenatem Państwa wspierania różnorodności kulturowej i językowej. Polska jest krajem o bogatej kulturze, którą na przestrzeni wieków budowały różne grupy narodowościowe. Różnorodność kulturowa i językowa tworzy i wpływa pozytywnie na rozwój tożsamości kulturowej Polaków. Należy tę różnorodność pielęgnować. Jest to dodatkowo istotne z punktu widzenia członkostwa Polski w Unii Europejskiej, za którym idzie swoboda przemieszczania się osób i przenikania kultur europejskich. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiające program „Kreatywna Europa” (2021-2027) oraz uchylające rozporządzenie (UE) nr 1295/2013 w art. 3.1.a uwzględnia wśród celów programowych „wspieranie współpracy europejskiej w zakresie różnorodności kulturowej i językowej oraz dziedzictwa kulturowego i językowego”. Uważamy, iż podobny zapis powinien znaleźć się w opiniowanym Projekcie. Ponadto, nalegamy, aby podkreślić w nim wartość jaką stanowi wolność twórcza i artystyczna oraz dodać stosowny zapis dotyczący jej wspierania i ochrony.
Mamy również uwagę redakcyjną dotyczącą zapisu § 2.1.4), który brzmi: „promocja kultury polskiej za granicą”. Jest to niespójne z brzmieniem kolejnych dwóch punktów tj. §2.1.5) i 6), w których użyty jest termin „poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej”. Takie sformułowanie stanowi zmianę w stosunku do obecnie obowiązującego i uchylanego rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 1 września 2005 r. w sprawie zakresu objętych mecenatem państwa, szczegółowego trybu składania wniosków o udzielenie dotacji oraz trybu przekazywania udzielonych dotacji, które posługuje się terminem „za granicą” w §1.3) i 4). Skoro projektodawca zdecydował się na zmianę w tym zakresie, domniemamy, iż zapis ten powinien zostać ujednolicony w całym Projekcie.
Projekt rozporządzenia nie precyzuje w jaki sposób powoływana jest komisja oceniająca wnioski, jaki jest jej skład ani w jakim trybie proceduje. Kwestia ta wymaga doprecyzowania. Nie jest też jasne czym różni się komisja od zespołu sterującego i jakie są specyfiki trybu ich działania. Dla właściwej oceny zasadności wniosków o przyznanie dofinansowania istotne jest powołanie komisji złożonej z ekspertów, którzy są związani z działalnością w dziedzinie kultury. Osoby, które mają bezpośredni kontakt ze środowiskiem kulturotwórczym, dobrze znają jego uwarunkowania i potrzeby. Posiadają wiedzę i doświadczenie w jaki sposób wydatkować środki publiczne, aby cele i zadania, o których mowa w §2 Projektu zostały zrealizowane w najlepszy możliwy sposób. Dobrym obyczajem jest, aby przedstawiciele środowisk twórczych, którzy bezpośrednio uczestniczą w procesie rozwoju polskiej kultury, brali udział w podejmowaniu decyzji o dysponowaniu środków przeznaczonych na te cele. Ponadto, powołanie komisji chroni także przed ewentualnymi nadużyciami. W związku z powyższym, powołanie komisji powinno być obligatoryjne przy każdorazowym procesie rozpatrywania wniosków o przyznanie dotacji lub dofinansowania. Sugerujemy zatem zmianę brzmienia §3.2 Projektu i ustanowienie obligatoryjnego udziału komisji.
Proponujemy, aby priorytetowy zakres działań i cele przeznaczenia środków finansowych z budżetu państwa, które są określane corocznie przez ministra i ogłaszane w formie programu, były konsultowane ze środowiskiem twórców i instytucjami kultury. Podmioty z sektora kultury, które będą ubiegać się o dotację lub dofinansowanie i realizować cele wskazane przez ministra, mogą dużo wnieść do procesu kształtowania programu. Aktywnie uczestniczą w rozwoju polskiej kultury, znają uwarunkowania sektora kreatywnego i społeczne potrzeby w tym zakresie. Warto korzystać z ich wiedzy i doświadczenia.
Zgodnie z §7 Projektu conajmniej raz w roku ogłaszany jest nabór wniosków o udzielenie dotacji lub dofinansowania. W ogłoszeniu tym wskazany jest m.in. termin składania wniosków. Sugerujemy, aby termin ten nie był krótszy niż 60 dni, tak aby podmioty ubiegające się o dotację lub dofinansowanie miały odpowiedni czas na poprawne przygotowanie wniosku wraz z wymaganymi załącznikami. Spełnienie wymagań, o których mowa w §8 Projektu nie jest zadaniem błahym i wymaga podjęcia czasochłonnych działań. W związku z tym proponujemy zawrzeć w Projekcie zapis wskazujący, że okres między rozpoczęciem naboru wniosków a jego zamknięciem nie był krótszy niż 60 dni. Proponujemy także określenie w przedmiotowym rozporządzeniu terminu ogłoszenia wyników naboru na maksymalnie 60 dni od zamknięcia naboru wniosków. Krótszy czas oczekiwanie na wyniki daje podmiotom, które uzyskają wsparcie finansowe, więcej czasu na realizację zadania. Wpłynie to z pewnością pozytywnie na przedsięwzięte projekty oraz przyniesie większą korzyść społeczeństwa.
Jesteśmy zadowoleni z faktu objęcia mecenatem państwa i wsparciem finansowych instytucji zagranicznych, które działają na rzecz polskiej kultury. Jednocześnie chcemy zasugerować wyodrębnienie puli środków w części budżetu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego przeznaczonej na cele programowe dla podmiotów działających poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, aby nie uszczuplić środków do rozdysponowania w kraju. Pozwoli to na zachowanie wsparcia dla podmiotów mających siedzibę w Polsce w dotychczasowym wymiarze.
Dziękujemy za możliwość przedstawienia powyższego stanowiska. Stowarzyszenie Kreatywna Polska deklaruje gotowość udzielenia merytorycznego wsparcia i chęć aktywnego uczestnictwa w dalszych etapach procesu legislacyjnego. Ponownie zwracamy się z prośbą, aby przy kolejnych konsultacjach społecznych prowadzonych przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Stowarzyszenie Kreatywna Polska zostało uwzględnione w rozdzielniku pisma kierującego projekt do konsultacji.
Z wyrazami szacunku,
Dorota Hawliczek
Dyrektor Stowarzyszenia Kreatywna Polska
