Stanowisko Stowarzyszenia Kreatywna Polska w związku z pismem z dnia 7 września 2016 r. w sprawie ewentualnych uwag do projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: projekt nowelizacji) z dnia 19 sierpnia 2016 r.
Warszawa, 30 września 2016 r.
Sz. P. Prof. dr hab. Piotr Gliński
Wiceprezes Rady Ministrów
Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego
ul. Krakowskie Przedmieście 15/17
00-171 Warszawa
Szanowny Panie Ministrze,
w związku z pismem z dnia 7 września 2016 r. w sprawie ewentualnych uwag do projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: projekt nowelizacji) z dnia 19 sierpnia 2016 r., poniżej przedstawiam stanowisko Stowarzyszenia Kreatywna Polska w tym zakresie:
Zniesienie ograniczenia w stosowaniu zryczałtowanych kosztów uzyskania przychodów jest rozwiązaniem od dawna oczekiwanym przez środowiska twórcze i artystyczne. Stowarzyszenie Kreatywna Polska z aprobatą przyjmuje zatem działania legislacyjne podjęte przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, zmierzające do przywrócenia niektórym grupom twórców i wykonawców ich uprawnień do stosowania 50% kosztów uzyskania przychodów na zasadach zbliżonych do tych, które funkcjonowały przed 1 stycznia 2013 r. tj. bez stosowania ograniczenia limitu przychodów, które mogą z wyższych kosztów korzystać. Rozwiązanie to jest bliższe specyfice działalności twórczej i wykonawstwa artystycznego oraz kontynuuje chlubną tradycję wspierania twórców i artystów za pomocą instrumentów polityki fiskalnej.
Art. 1 projektu nowelizacji wprowadza do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: ustawa pdof) art. 22 ust. 9b, zawierający enumeratywne wyliczenie przychodów, w stosunku do których 50% koszty uzyskania przychodów mogą być stosowane bez ograniczeń kwotowych, wynikających z art. 22 ust. 9a ustawy.
Katalog przychodów, określony w projektowanym art. 22 ust. 9b ustawy pdof, odnosi się do szerokiego spektrum przejawów działalności twórczej i artystycznej, zgrupowanych w punktach 1), 2), 3) oraz 4) jednak jest w dużej mierze niepełny. Wydaje się, że rozwiązanie oparte o przypisanie danego rodzaju działalności do jednego z wyżej wymienionych punktów może nie odzwierciedlać dostatecznie specyfiki poszczególnych rodzajów działalności. W naszej opinii pominięte zostały niektóre istotne rodzaje działalności twórczej i artystycznej, które również zasługują na zniesienie ograniczenia co do łącznej kwoty kosztów uzyskania przychodów. Nie jest jasne, czy ich pominięcie jest celowe, czy wynika jedynie z przeoczenia. Uzasadnienie projektu nowelizacji nie rozwiewa tych wątpliwości.
W ustępie 1 została wymieniona działalność twórcza w zakresie literatury pięknej a pominięte zostały inne formy twórczości literackiej i piśmienniczej, których nie można zaliczyć do literatury pięknej, takie jak np. publikacje naukowe, popularnonaukowe, beletrystyka, literatura science-fiction, komiksy itd. W ustępie 2 z kolei pominięci zostali np. scenarzyści sztuk teatralnych i dramaturdzy, ale za to ujęci m.in. reżyserzy teatralni i estradowi. Wkład twórczy scenarzysty jest równej rangi co praca reżysera. W ustępie 3 nie wymienia się wszystkich twórców z dziedziny sztuki i produkcji audiowizualnej, których wkład twórczy w powstanie filmu jest znaczący. Mianowicie brakuje m.in. działalności twórczej w zakresie charakteryzacji, kostiumografii, scenografii, dekoracji wnętrz, kompozycji, grafiki komputerowej, animacji itp.
Projekt nowelizacji ustawy pomija zupełnie twórców programów komputerowych, chociaż efekt ich działalności stanowi utwór w rozumieniu ustawy o prawie autorskim, taki sam jak np. utwór literacki.
Nie jest również jasne, czy celowo pominięte zostały osoby, które uzyskują przychód z tytułu korzystania lub przeniesienia praw do swoich patentów, znaków towarowych, wzorów przemysłowych i użytkowych.
Katalog przedstawiony w projekcie nowelizacji jest niedoprecyzowany i chaotyczny. Nie jest jasne, czy dziedziny działalności artystycznej wymienione w ust. 2 takie jak kostiumografia, scenografia dotyczą również produkcji audiowizualnej, która została wyodrębniona w ust. 3. Ponadto, nie jest zrozumiałe dlaczego rozróżniona jest „działalność w zakresie twórczości audiowizualnej” ujęta w ust. 1 oraz „dziedzina produkcji audiowizualnej reżyserów, scenarzystów, operatorów obrazu i dźwięku, montażystów i kaskaderów”, o której mówi ust. 3. Wymienione w ust. 3 rodzaje działalności zaliczają się do ogólniejszego pojęcia twórczości audiowizualnej. Jaki zatem jest sens wyodrębnienia i zawarcia ich w odrębnych ustępach? Ponadto, w ust. 3, który poświęcony jest głównie produkcji audiowizualnej, na końcu wyliczenia dołącza się działalność publicystyczną, która nie jest związana z produkcją audiowizualną.
Nie jest doprecyzowane, czy ust. 4 dotyczy również „przychodów uzyskiwanych z tytułu udziału w konkursie z dziedziny kultury i sztuki” np. z wiedzy o malarstwie? Osoba, która uzyska przychód w postaci głównej nagrody w konkursie nie prowadzi żadnej działalności twórczej czy artystycznej a jedynie posiada wymaganą w konkursie wiedzę. Interpretując wprost proponowany przepis, tego typu konkursy także są nim ujęte a chyba nie taki jest zamiar ustawodawcy?
Naszym zdaniem, dla zapewnienia większej klarowności identyfikacji kręgu adresatów do których zastosowanie znajdą nowe regulacje, wskazana byłaby modyfikacja techniki wyliczenia poszczególnych kategorii działalności twórczej, objętych działaniem art. 22 ust. 9b ustawy o pdof.
Przejawem powyższego postulatu może być wprowadzenie wyliczenia rodzajów działalności w porządku alfabetycznym. Koncepcja wyliczenia rodzajów działalności w oparciu o uszeregowanie alfabetyczne, w naszej opinii, ułatwiłaby podatnikom prawidłowe ustalenie, że w przypadku przychodów uzyskanych ww. rodzaju działalności, art. 22 ust. 9a ustawy o pdof nie ma zastosowania do dochodów uzyskanych po 31 grudnia 2016 r.
Enumeratywne wyliczenie konkretnych dziedzin działalności twórczej i artystycznej, ponadto wiąże się z ryzykiem przeoczenia i pominięcia jakieś grupy zawodowej. Poza tym, ze względu na szybko rozwijającą się technologię, w przyszłości mogą powstać nowe rodzaje twórczości, których taka dość szczegółowo ujęta ustawa nie obejmie. Naszym zdaniem, lepsze z punktu widzenia stosowania ustawy, są określenia bardziej ogólne. Chyba, że jest to celowy zabieg ze strony ministerstwa, aby niektóre grupy twórców uprzywilejować w sposób szczególny, a niektóre pominąć. Uzasadnienie projektu nowelizacji jednak nic na ten temat nie mówi.
W imieniu Stowarzyszenia Kreatywna Polska, z wyrazami szacunku
Dorota Hawliczek
Dyrektor Stowarzyszenia Kreatywna Polska
